Sümer Edebiyatı ve Mitolojisi: Atrahasis

Atrahasis, "son derece bilge", Eski Babil döneminden Yeni Babil dönemine kadar Asur-Babil edebiyatında kaydedilen aynı adlı efsanedeki (İncil'deki Noa'ya ve Kuran'daki Nuh'a karşılık gelen) Mezopotamya Tufan kahramanının adıdır. Sümerce'de adı Ziusudra'dır (Berossus'ta Xisuthros'a dönüşür), Gılgamış Destanı 'nda ise Utanapiştim olarak anılır - sırasıyla "uzun ömürlü" ve "hayat bulan" anlamına gelir.

Semitik Babilliler tarafından kabul edilen ve asimile edilen Sümer panteonu, başında gökyüzü tanrısı An'ın bulunduğu, gücü iki oğlu Enlil ve Enki ile paylaşan ve her birinin sorumluluk alanları açıkça tanımlanmış bir piramit yapısına sahipti. An gökyüzünü, Enlil yeryüzünü ve Enki okyanus derinliklerini kontrol ediyordu. Pratikte, ister Enlil yeryüzünün tanrısı olduğu için ister Nippur'daki rahipleri özellikle güçlü bir sosyal grup olduğu için olsun, Sümer hükümdarlarına kraliyet gücünü veren Enlil'di. Enki'nin Sümer krallığıyla hiçbir ilgisi yoktu, bu yüzden oğlu Marduk, Enlil'in sorumlu olduğu karar alma sürecinden koparılmıştı.

Babilli rahipler acılarını burada göstermişlerdir. Enlil ve Enki arasındaki husumet iyi biliniyordu, bu yüzden bazı araştırmacılar bu iki tanrının Sümer dini sisteminde kaynaşmış iki farklı dini, biri chthonik diğeri göksel dini temsil edebileceğini düşünmüşlerdir. Babilliler yazılarında iki tanrı arasındaki rekabeti vurgulamış, doğal olarak Enki'yi kayırarak Enlil'in değersiz doğasını değil ama kesinlikle bilgelikten yoksunluğunu ve insan ırkına karşı kötü niyetini göstermişlerdir.

Daha fazla bilgi:

• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1174256
  
• https://www.academia.edu/36908354/Mezopotamyadaki_Atrahasis_Mitosu_Y%C3%BCce_Bilge_%C5%9Eiirinde_Tanr%C4%B1sal_Felaketlere_Dair_Anlat%C4%B1mlar
  
• https://www.encyclopedia.com/environment/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/atrahasis
  
• https://faculty.gvsu.edu/websterm/Atrahasi.htm
  
• Frymer-Kensky, Tikva. “The Atrahasis Epic and Its Significance for Our Understanding of Genesis 1-9.” The Biblical Archaeologist, vol. 40, no. 4, 1977, pp. 147–55. JSTOR, https://doi.org/10.2307/3209529
  
• http://skazanie.info/mif-ob-atrahasise
  
• Millard. A. R. The Atrahasis Epic and Its Place in Babylonian Literature. University of London. 1966. https://web.archive.org/web/20201209161330id_/https://eprints.soas.ac.uk/29625/1/10752597.pdf
  
• Dalley. S. (tulk.) Myths from Mesopotamia Creation, The Flood, Gilgamesh and Others. Oxford: Oxford World’s Classics. 2008.